NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عَمْرُو بْنُ
مُحَمَّدٍ
النَّاقِدُ
حَدَّثَنَا
أَبُو
أَحْمَدَ
الزُّبَيْرِيُّ
حَدَّثَنَا
إِسْرَائِيلُ
عَنْ إِبْرَاهِيمَ
بْنِ عَبْدِ
الْأَعْلَى
عَنْ
جَدَّتِهِ
عَنْ
أَبِيهَا
سُوَيْدِ
بْنِ
حَنْظَلَةَ
قَالَ
خَرَجْنَا
نُرِيدُ
رَسُولَ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
وَمَعَنَا
وَائِلُ بْنُ
حُجْرٍ
فَأَخَذَهُ
عَدُوٌّ لَهُ
فَتَحَرَّجَ
الْقَوْمُ
أَنْ
يَحْلِفُوا
وَحَلَفْتُ
أَنَّهُ
أَخِي
فَخَلَّى
سَبِيلَهُ
فَأَتَيْنَا
رَسُولَ
اللَّهِ صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
فَأَخْبَرْتُهُ
أَنَّ
الْقَوْمَ
تَحَرَّجُوا
أَنْ
يَحْلِفُوا
وَحَلَفْتُ
أَنَّهُ
أَخِي قَالَ
صَدَقْتَ
الْمُسْلِمُ
أَخُو الْمُسْلِمِ
Süveyd b. Hanzala
(r.a)'ın şöyle dediği rivayet edilmiştir:
Aramızda Vâil b. Hucr da
olduğu halde Rasûlullah (s.a.v.)'i görmek üzere çıktık. Vâil'i bir düşmanı
yakaladı. (Yanımızdaki) topluluk yemin etmeyi günah saydılar, ben ise; "O
benim kardeşim" diye yemin ettim. Bunun üzerine düşmanı onu salıverdi.
Rasûlullah (s.a.v.)'e geldik, o'na öbürlerinin yemin etmeyi günah saydıklarını,
benim ise "o benim kardeşim" diye yemin ettiğimi haber verdim.
Rasûlullah (s.a.v.):
''Doğru söylemişsin,
müslüman müslüman'ın kardeşidir" buyurdu.
İzah:
İbn Mâce, keffarât
Münzirî, Süveyd b.
Hanzala'ya bundan başka hiçbir hadis isnad edilmediğini ve başka bir hadisinin
bilinmediğini söyler. İsâbe'de de; Ezdî'nin, "Ondan kızından başka kimse
rivayette bulunmadı" dediği bildirilir.
Hadiste anlaşıldığı
üzere; Vâil b. Hucr'u düşmanının elinden kurtarmak için yemin etmek icabetmiş,
ancak yanındakiler günah olacağını düşünerek yemin etmekten kaçınmışlardır.
Sadece Süveyd b. Hanzala, gönlünden İslâm kardeşliğini geçirerek
karşısındakinin bunu anlamamasına rağmen, "o benim kardeşimdir" diye
yemin etmiştir. Mesele Hz. Nebi'e aktarılınca o bunun doğru olduğunu, çünkü
müslümanın, müş-lümanın kardeşi olduğunu söylemiştir.
Şüphesiz Rasûlullah
(s.a.v.)'ın bundan maksadı, kan kardeşliği değil, İslâm kardeşliğidir. Çünkü
aralarında ortaklık bulunan şeylere kardeş denilmesi caizdir. Dolayısıyla bir
kimse bir müslüman için, "Bu benim kardeşimdir." diye yemin ederse,
yalan yere yemin etmiş olmaz.
Hadis-i şerif; ihtiyaç
duyulduğu hallerde kişinin, esas niyetini gizleyerek, karşısındakinin arzusuna
göre yemin etmesinin caiz olduğuna delildir. Konu ile ilgili açıklama bundan
evvelki hadisin şerhinde geçmiştir.